Fair Pay tarieven voor fotografie – Praktijkinstrument tarifering fotografen in de culturele sector

de fotografie markt en Fair Pay binnen de culturele sector door fotograaf Wilmar Dik

Sinds mei 2023 wordt er gesproken over Fair Pay voor fotografen in de culturele sector. Dat wordt gedaan door mensen en organisaties uit het veld. Op deze pagina leg ik je graag uit wat Fair Pay tarieven voor fotografie zijn.

Op uitnodiging van DuPho zit in (beroepsfotograaf Wilmar Dik uit Den Haag) aan tafel bij de Ketentafel Fotografie. In navolging op de 9 vergaderingen in 2023 en 2024 was ik ook betrokken bij het Flexicurity-onderzoek van Platform ACCT. Wil je meer weten over Fair Pay binnen de fotografie dan hoor ik graag van je.

De Ketentafel Fotografie bestaat oa. uit DuPho, werkgevers, intermediairs, vakopleidingen en archieven. De deelnemerslijst kun je hier downloaden: https://fairpacct.nl/deelnemerslijst-ketentafel-fotografie /

De komende tijd (Q2, 2025) zal de Ketentafel Fotografie meer publiceren over Fair Pay binnen de fotografie.

Ik ben een beroepsfotograaf sinds 2008. Sinds die tijd kan ik rondkomen van fotografie. Op deze site kun je mij commerciële werk bekijken. Mijn portfolio kun je hier vinden: portfolio fotograaf Wilmar Dik. Ik schrijf over fotografie omdat ik graag wil dat zoveel als mogelijk beroepsfotografen kunnen rondkomen van fotografie. Naast mijn betrokkenheid bij de Ketentafel Fotografie ben ik bij de NVJ vertegenwoordiger beleidsteam Werkvoorwaarden namens ledengroep NVF/Beeldmakers sinds november 2023.

FairPACCT helpt verschillende creatieve sectoren, zoals fotografie, ontwerpers, musici en archeologie om eerlijke betaling en werkomstandigheden te realiseren. FairPACCT wordt gesubsidieerd door de Rijksoverheid en valt onder Platform ACCT. Meer over Fair Pay binnen de fotografie kun je vinden op deze paginas: https://fairpacct.nl/ketentafel-fotografie/.

Wat is Fair Pay?

Fair Pay zorgt ervoor dat freelancers binnen de culturele sector normaal en eerlijk betaald worden voor opdrachten. Pair Pay is geen gratis geld. Fair Pay zorgt dat freelancers kunnen rondkomen van hun werk als specialist. Alle ketentafels kun je bekijken op https://fairpacct.nl/. Meer over Fair Pay kun je hier vinden: https://fairpracticecode.nl/de-code/principes/#fairpay

Platform ACCT helpt verschillende creatieve sectoren, zoals fotografie, ontwerpers, musici en archeologie om eerlijke betaling en werkomstandigheden te realiseren. FairPACCT wordt gesubsidieerd door de Rijksoverheid en valt onder Platform ACCT. Meer over Fair Pay binnen de fotografie kun je vinden op deze paginas: https://fairpacct.nl/ketentafel-fotografie/.

Hoe Fair Pay binnen de fotografie?

Mensen die in de verschillende sectoren werken en hun opdrachtgevers komen per sector samen aan tafel. Ze bespreken samen knelpunten en komen met voorstellen voor betere arbeidsvoorwaarden. Ook maken ze praktische tools, zoals richtlijnen voor tarieven. Binnen de ketentafel fotografie worden de richtlijnen voor fotografen en opdrachtgevers binnen de gesubsidieerde culturele sector besproken. Op die manier kunnen we een eerlijke prijs bepalen voor fotografie. Deze tools worden gedeeld met de rest van de creatieve sector. Dit zijn de Fair Pay fotografie tarieven binnen de creatieve sector (zie de meest rechtse kolom):

De rechter kolom met realistische declarabiliteit is de juiste. Op aandringen van mij heeft er een onderzoek naar declarabele uren plaatsgevonden. En dat was belangrijk want in eerste instantie wilde het onderzoeksbureau uitgaan van ongeveer 30 declarabele uren per week. Totaal niet realistisch binnen de fotografie. Uit het onderzoek bleek dat fotografen gemiddeld 38% van hun tijd kunnen berekenen. Dan gaat het dus om ongeveer 15 uren per week.

Bovenstaande tarieven gelden voor alle tijd die je in een opdracht stopt. Alle tijd (dus ook planning, voorbereiding, tijd op locatie en nabewerking) kun je voor 100% doorberekenen, alleen voor reistijd staat een vergoeding van 50%.

Voorbeeldberekening Fair Pay factuur fotografie

Stel je hebt als fotograaf een modaal inkomen nodig en doet een fotografie opdracht voor een BIS-instelling. De opdracht die je doet vergt een uur voorbereiding, een uur reistijd (retour huis als je vanuit je huis werkt), 2 uur fotografie op locatie en 2 uur nabewerking. In totaal werk je dus 6 uur aan deze opdracht. Dan ziet een factuur er als volgt uit:

Voorbereiding 1 uur x 102 = 102,-

Reistijd 1 uur x 102 x 50% = 51,-

Kilometervergoeding: 80 km x 0,45 cent per km. = 36,-

Tijd op locatie 2 uur x 102 = 204

Nabewerking en aanleveren 2 uur x 102 = 204

Totaal ex. btw € 597,-

Welke fotografie?

De richtlijnen gelden voor foto’s die worden gebruikt voor communicatie, zoals op websites, in brochures of op sociale media door de culturele sector. Instellingen die een basisinfrastructuur (BIS) overheidssubsidie ontvangen zijn verplicht freelancers Fair Pay te betalen. Die instellingen kun je hier vinden BIS-instellingen. Ze gelden niet voor foto’s die worden tentoongesteld als kunst.

Waarom Fair Pay?

Op de website van de rijksoverheid kun je dit lezen: “De positie van werkenden in de culturele en creatieve sector is zeer kwetsbaar, blijkt onder meer uit onderzoek van de SER en de Raad voor Cultuur. Staatssecretaris Uslu neemt maatregelen om dit te verbeteren. Een belangrijk onderdeel daarvan is eerlijke beloning voor mensen die werkzaam zijn in deze sector. In de komende BIS-periode, die loopt van 2025 t/m 2028, trekt staatssecretaris Uslu hier jaarlijks € 34,1 miljoen voor uit.”

In 2018 kon 38% van het werk als (foto) journalist, schrijver, fotograaf en/of illustrator/ontwerper (%) nauwelijks rondkomen (zie https://www.nvj.nl/sites/nvj/files/WEBVERSIE%20NVJ-Beeldboek-web.pdf ). Sindsdien zijn er nog eens 35 % aan fotografen bijgekomen, en is de markt ook nog eens verslechterd door corona en de behoorlijke inflatie de afgelopen jaren.

De rijksoverheid en veel provincies en gemeenten vinden eerlijke betaling voor fotografen belangrijk. Steeds vaker eisen ze dat opdrachtgevers de Fair Practice Code ondertekenen. Fair Pay is niet alleen een verplichting, maar ook een bewuste keuze. Meer over Fair Pay en de verplichting voor rijksgesubsidieerde culturele instelling kun je lezen op de website van de rijksoverheid: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2023/06/08/fair-pay-verplicht-voor-rijksgesubsidieerde-culturele-instellingen.

Zodra het praktijkinstrument tarifering fotografie beschikbaar is hoop ik dat de rijksoverheid zelf even in de spiegel kijkt. De afspraken die ze via de raamovereenkomst opdrachtfotografie tot en met 2026 hebben met gecontracteerde fotografen zijn namelijk niet bepaald Fair Pay. Zo is voor fotografen reistijd en beeldverwerking voor de overheid vrijwilligerswerk. Meer informatie over die aanbesteding en de huidige fotografie markt kun je in een eerder gepubliceerd artikel van mij vinden: https://www.reclamebeeld.nl/de-waarde -van-beeld-hoe-staat-de-fotografie-markt-ervoor/

Welke factoren bepalen de prijs?

De prijs van een foto-opdracht hangt af van verschillende factoren:

Een basis inkomen: Hoeveel wil je als beroepsfotograaf verdienen? Mik je op een modaal inkomen dan is 102 euro per uur een Fair Pay tarief.

Werkzaamheden: Hoeveel tijd kost de opdracht in totaal? Denk aan de voorbereidingen, reistijd, het maken van de foto’s, de nabewerking en het aanleveren. Alle tijd kun je voor 100% van je uurtarief berekenen. Alleen de reistijd kun je voor 50% van het uurtarief doorberekenen.

Ervaring: Hoe ervaren is de beroepsfotograaf? De tarieven zijn een ondergrens. Heb jij 5, 10 of 20 jaar ervaring en wil je daarom meer vragen dan ben je daar als ondernemer vrij in.

Gebruik: Hoe wordt het werk van de fotograaf gebruikt?

Ik ben een voorstander van duidelijke tarieven. Hoe je een factuur wil opmaken moet je als ondernemer zelf weten. Maar mijn mening over factureren kun je hier lezen: https://www.reclamebeeld.nl/ondernemen-als-fotograaf-hoe-reken-jij-je-fotografie-dienst-af/ of op de website van NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten): https://www.nvj.nl/nieuws/hoe-maak-jij-fotograaf-factuur. Bij de NVJ ben ik vertegenwoordiger beleidsteam Werkvoorwaarden namens ledengroep NVF/Beeldmakers.

Naast de prijs is er ook auteursrecht

Fotografen behouden altijd het auteursrecht op hun werk. Opdrachtgevers moeten een vergoeding betalen voor het gebruik van de foto’s.

Tips voor fotografen en opdrachtgevers:

1 – Fotografen vraag een tarief dat Fair Pay of hoger is. Fair Pay is de ondergrens, zeker niet een streefbedrag.

2 – Maak duidelijke afspraken over de werkzaamheden, het gebruik van de foto’s en de tarieven.

3 – Zorg dat er een schriftelijke overeenkomst is.

4 – Zorg als culturele BIS-instelling dat je freelancers minimaal Fair Pay betaald. Stel een realistisch budget voor de inkoop van fotografie en doe als gesubsidieerde culturele instellen geen voorstellen die niet Fair Pay zijn.

Werken voor een kratje bier en een entreekaartje zijn verleden tijd. Mist er goed gehandhaafd kan worden.

Advies over Fair Pay en aanbestedingen fotografie

Aanbestedingen fotografie zitten voor fotografen vaak niet gunstig in elkaar. Aanbestedingen betalen regelmatig maar ongeveer de helft van Fair Pay. Ik schreef er dit artikel over:

https://www.reclamebeeld.nl/waarom-aanbestedingen-fotografen-niet-fair-pay-betalen/

Ben je betrokken bij een aanbesteding fotografie voor een (semioverheids) instelling, gemeente, provincie of de Rijksoverheid? En wil je graag een keer dat een beroepsfotograaf mee kijkt met het opstellen van een aanbesteding? Kijk dan eens op deze pagina: Advies over fotografiebeleid en aanbestedingen fotografie.

Als je een leuk idee hebt, een opdracht wil bespreken, of tarieven of een offerte wil aanvragen – stuur dan even een email of bel mij. Tot snel!

Reclamebeeld.nl info@reclamebeeld.nl 06-51520360